Tijdens het ICVT 2022 in Wenen heb ik een workshop bijgewoond van Ragsdale Frank over de bewegingen van Laban voor zangers. Als gesneefde danser vond het een leuke kennismaking en ben er wat meer ingedoken.

Rudolf Laban was een Hongaarse danser/choreograaf en staat bekend als de vader van de Europese moderne dans. Zijn methode en bewegingstaal werden eerst vooral gebruikt door dansers en choreografen maar zijn overgenomen door acteurs, musici, dirigenten, atleten, therapeuten, antropologen en nog veel meer disciplines.

Wat is het?
De Laban Movement Analysis (LMA) gebruikt 8 woorden verbonden aan een actie. Dap (tikken of kloppen), Glide (glijden), Flick (flapperen), Float (drijven), Wring (wringen), Press (duwen), Slash (snijden) en Punch (stompen). Ieder van aan die woorden verbonden bewegingen bestaan uit 4 elementen: ruimte, tijd, gewicht en beweging. Een element kan zwaar zijn of licht, snel of langzaam, direct of indirect, gebonden of vrij. Theya Malone legt het systeem uit vanuit het dansers perspectief en gebruikt codes waardoor het verschil tussen de bewegingen duidelijk wordt.

D = Direct                    I = Indirect
Q = Quick                    S = Slow 
H = Heavy                   L = Light
B = Bound                   F = Free

Ik kwam meerdere filmpjes tegen hoe deze bewegingen door zangers gebruikt en uitgevoerd kunnen worden, en ik denk dat er veel vrijheid in zit hoe je het kan of wil doen. Je kunt de bewegingen indelen op lichte of zware kwaliteit zoals Donya Metzger uitlegt. Theya deelt, zoals je hierboven ziet, de bewegingen in op direct of indirect. Zangdocent Ragsdale Frank heeft de bewegingen ingedeeld op legato en non legato en van licht naar zwaar. Dat vind ik een mooie vorm die ik hierbij met jullie deel.

LEGATO			NON – LEGATO
Float L I S F	Optie 1: grote maar lichte golf/duikbeweging naar de grond en weer op. Optie 2: kleine, lichte, indirecte maar doorgaande golfbewegingen.	HEEL LICHT	Dap D Q L B	lichte tamponeer bewegingen, of typen: licht, direct en gebonden.
Glide L D S F	Kan gedaan worden met een horizontale armbeweging van links naar rechts alsof je handen door het water gaan. Het is licht, meer gericht, en meer direct. Het is iets zwaarder, heeft meer gewicht dan float.	LICHT	Flick I Q L F	Vluchtige korte bewegingen: alsof je je handen droog slaat: het is licht, snel, vrij, en indirect. ‘Een beetje overal’ zegt Donya.
Press D S H B	Alsof je een kast naar voren duwt. Of een bal onderwater. Zwaar, langzaam, direct en gebonden.	ZWAARDER	Slash I Q H F	Alsof je met een zwaard zwaait, of hoog gras maait met een zeis: zwaar, vrij en indirect.
Wring I S H B	Alsof je een natte handdoek stevig uitwringt: zwaar, gebonden, maar indirect.	ZWAAR	Punch D Q H B	Is een soort boksbeweging: het is zwaar, gebonden en direct.

Doel van de bewegingen is dat je ze in je hele lijf voelt, en dat daaruit de klankkleur kan veranderen. Dus niet andersom! Ga er eens mee aan de slag. Neem eerst een korte simpele frase en zing die met al deze bewegingen. Dan neem je een zin uit je repertoire en ga je experimenteren. Frases ondersteunen met bewegingen die zwaar en langzaam zijn, of juist licht en snel. Legato of juist non legato. Met richting of juist vrij. Voel wat het doet in je lijf en wat het beste resultaat geeft voor die zin, met die muzikale betekenis. Uiteindelijk hoef je alleen maar aan een bepaalde beweging te dènken om het fysieke effect op te roepen en je de bewegingen internaliseert ten behoeve van de uitvoering.

Veel plezier!

Nog een paar filmpjes van Donya ter inspiratie.
Flick en punch, Dab en Slash, Float en Press, Glide en wring

In dit filmpje hoor je 8 verschillende muziekfragmenten die passen bij de 8 Laban bewegingen. Probeer ze hier eens lekker mee uit.

Klik hier voor een printversie van alleen het schema.